پلی لیست علوم تجربی پایه هفتم(بخش پنجم:دنیای درون من)
جزوه علوم هفتم بخش5،فصل 11(یاخته و سازمان بندی آن) (6صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش پنجم فصل یازدهم یاخته و سازمان بندی آن – قسمت اول
علوم هفتم فصل 11
علوم هفتم درس 11 در باره یاخته و سازمان بندی آن است.
یاخته چیست علوم هفتم
یاخته ها واحد های ساختاری , عملکردی , و بیولوژیکی همه موجودات زنده هستند. یک یاخته میتواند بطور مستقل خودش را تکثیر کند. از این رو , آنها به عنوان عناصر سازنده زندگی شناخته میشود.
انواع یاخته:
دو نوع یاخته وجود دارد : یوکاریوتی و پروکاریوتی
یوکاریوت: این نوع یاخته ها حاوی هسته و اندامک هستند و توسط غشای پلاسمایی محصور شده اند.
پروکاریوتی: موجودات تک یاخته ای بدون غشای هسته ای هستند.اندامک های سلولی خاصی مانند : میکتوکاندری , لیزوزوم ها در پروکاریوت ها وجود ندارند.
چند جاندار تک سلولی را نام ببرید علوم هفتم
پروتوزوا
پروتیستا
استرپتوکوک
پنوموکوک
داینوفلاژله ها
آمیب
شباهت یاخته ها
اگرچه انواع متفاوتی از یاخته وجود دارند، اما همهٔ آن ها ویژگی های مشترکی دارند.
یک یاخته از سه بخش : هسته , سیتوپلاسم و غشا تشکیل شده است.
هسته
هسته یک اندامک کروی شکل است که در هر سلول یوکاریوتی وجود دارد. هسته مرکز کنترل سلول های یوکاریوتی است. همچنین مسئول هماهنگی ژن ها و بیان ژن است. ساختار هسته شامل غشای هسته، کروموزوم، نوکلئوپلاسم و هستک است. هسته در مقایسه با سایر اندامک های سلولی برجسته ترین اندامک است که حدود 10 درصد از حجم سلول را تشکیل می دهد. به طور کلی، یک سلول یوکاریوتی تنها هسته دارد.
هسته توسط یک غشای هسته ای از بقیه قسمت های یاخته ( سیتوپلاسم ) جدا میشود.
سیتوپلاسم
سیتوپلاسم یک ماده ژل مانند است که یاخته را پر می کند و بین غشای یاخته و هسته قرار می گیرد. تقریباً 80 درصد آن از آب تشکیل شده و معمولاً شفاف و بی رنگ است. اندامک های سلولی مانند میتوکندری، ریبوزوم، اجسام گلژی و غیره در سیتوپلاسم معلق هستند.
غشای یاخته ای ( غشاء سلولی )
غشای یاخته ای که غشای پلاسمایی نیز نامیده میشود، غشایی است که در تمام یاخته ها یافت میشود و فضای داخلی یاخته را از محیط بیرون جدا میکند. در سلول های باکتریایی و گیاهی، یک دیواره یاخته ای به غشای یاخته ای در سطح بیرونی آن متصل است.
مقایسۀ یاخته های گیاهی و جانوری
یاخته های گیاهی و جانوری با اینکه شباهت هایی با هم دارند دارای تفاوت هایی نیز میباشند. مثلاً یاخته های گیاهی دیواره یاخته ای و سبزدیسه (کلروپلاست) دارند در حالی که یاخته های جانوری این دو را ندارند.
دیواره یاخته ای به یاخته گیاهی, شکل منظم تر بخشیده است.
در علوم هفتم درس یازدهم مبحث مهم مقایسه یاخته ای گیاهی و حیوانی آمده است , که یک موضوع مهم در علوم هفتم و در بحث یاخته ها میباشد. اینجا در تصویری که آوردیم تفاوت های این دو یاخته را میتوانید مشاهده نمایید.
علوم هفتم صفحه 104
سازمان بندی یاخته ها
یاخته های بدن ما : پوستی , ماهیچه ای , عصبی و خونی میباشند. با وجود شباهت هایی که این یاخته ها با هم دارند , هر کدام ساختار منحصر به فرد خود را دارد.
سطوح سازماندهی در موجودات چند یاخته ای عبارتند از: اندامک ها یاخته ها بافت ها اندام ها سیستم های اندامی موجود زنده میباشد.
نمونه هایی از انواع مختلف اندامک ها عبارتند از: هسته، میتوکندری، لیزوزوم و غیره.
جزوه علوم هفتم بخش5،فصل 12(سفرۀ سلامت) (6 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش پنجم فصل دوازدهم سفرۀ سلامت – قسمت دوم
علوم هفتم درس 12
این فصل از کتاب علوم پایه هفتم در مورد سفره سلامت است.
کارهایی که غذاها در بدن ما انجام می دهند به مواد مغذّی آن ها بستگی دارد. مواد مغذّی انواع متفاوتی دارند.کربوهیدرات ها، لیپیدها (چربی ها)، پروتئین ها، ویتامین ها، مواد معدنی و آب، مواد مغذّی هستند که در خوراکی های متفاوت وجود دارند.
کربوهیدرات:
کربوهیدرات ها مولکول های قند هستند. کربوهیدرات ها همراه با پروتئین ها و چربی ها یکی از سه ماده مغذی اصلی موجود در غذا ها و نوشیدنی ها هستند. بدن ما کربوهیدرات ها را به گلوکز تجزیه میکند. گلوکز یا قند خون , منبع اصلی انرژی برای سلول ها, بافت ها و اندام های بدن ماست.
پروتئین:
پروتئین ها مولکول های بزرگ و پیچیده ای هستند که نقش حیاتی زیادی در بدن دارند. بیشتر کار در بدن ما را انجام میدهند و برای ساختار , عملکرد و تنظیم بافت ها و اندام های بدن مورد نیاز هستند.
پروتئین ها از واحد های ساختمانی کوچکتر به نام امینو اسید ها ساخته شده اند. در حدود 20 امینو اسید مختلف وجود دارد که با هم اتصال یافته و ترکیبات مختلف را میسازند.
چربی:
لیپید ها ترکیبات چرب , مومی یا روغنی هستند که در حلال های آلی محلول و در حلال های قطبی مانند آب نا محلول هستند.
ویتامین:
ویتامین ها گروهی از مواد مغذی ضروری هستند که بدن انسان برای عملکرد طبیعی یاخته ها، رشد و نمو و حفظ سلامتی مناسب به آنها نیاز دارد. این ترکیبات آلی به مقدار کم در چندین ماده غذایی وجود دارد.
انسان ها برای اطمینان از تعادل مواد مغذی باید انواع ویتامین ها را از این خوراکی ها مصرف کنند، زیرا بدن ما به طور طبیعی آنها را سنتز نمی کند. کمبود این مواد مغذی می تواند منجر به مشکلات سلامتی خفیف تا کشنده متعددی را شامل می شود.
ویتامین ها به دو گروه محلول در آب و محلول در چربی تقسیم میشوند.
ویتامین های منحل در چربی شامل : ویتامین A, ویتامین K, ویتامین D, و ویتامین E میباشد. ویتامین C و ویتامین های گروه B ویتامین های منحل در آب هستند.
ویتامین ها برای عملکردهای بدن مانند کمک به مبارزه با عفونت، بهبود زخم، قوی کردن استخوان ها و تنظیم هورمون ها ضروری هستند. برخی از ویتامین ها در صورت مصرف زیاد می توانند باعث ایجاد مسمومیت شوند.
تغذیه سالم
غذا منبع انرژی برای هر موجود زنده است. حتی گیاهان به مواد غذایی به شکل نور خورشید، آب و مواد معدنی از خاک نیاز دارند. همه ما به عنوان انسان دوست داریم غذای مورد علاقه و خوشمزه خود را بخوریم که بیشتر ناسالم است. از سوی دیگر، غذای سالم را همه ترجیح نمی دهند، زیرا برخی افراد آن را خوشمزه نمی دانند. غذای سالم به دلیل محتوای غنی فیبر و پروتئین خود شناخته شده است. خوردن غذای سالم فواید متعددی دارد که برای رشد، عملکرد بدن و داشتن یک زندگی پایدار بسیار مهم است.
یک رژیم غذایی سالم به طور کلی یک رژیم متعادل از پروتئین ها، کربوهیدرات ها، چربی ها، مواد معدنی و ویتامین ها است. پروتئین ها و چربی ها برای انرژی مورد نیاز هستند، کربوهیدرات ها از عملکرد بدن و فعالیت بدنی ما حمایت می کنند و ویتامین ها و مواد معدنی به تقویت سیستم ایمنی و حمایت از رشد و تکامل طبیعی کمک می کنند.
خوردن غذای سالم فقط توصیه ای برای داشتن یک زندگی سالم نیست. این یک روش زندگی است که همه ما باید به آن پایبند باشیم. افزودن میوه‌ها، سبزیجات و محصولات لبنی به رژیم‌های غذایی به ما کمک میکند وزن بدن خود را خوب نگه داریم، سیستم ایمنی بدن را تقویت کنیم و سلول‌ها و عملکرد بدن را تقویت کنیم.
جزوه علوم هفتم بخش5،فصل 13(سفر غذا) (7 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش پنجم فصل سیزدهم سفر غذا – قسمت سوم
علوم هفتم فصل 13
علوم هفتم درس 13 در مورد سفر غذا است. دستگاه گوارش، بخشی از مسیر این سفر است.
غذا در این سفر چه تغییرهایی می کند و از چه جاهایی می گذرد؟
دستگاه گوارش
دستگاه گوارش لوله ای دراز و پیچ خورده است که از دهان شروع میشود و ازحلق , مری , معده , روده کوچک و روده بزرگ میگذرد و به مقعد ختم میشود. دستگاه گوارش غذا را به مواد مغذی ساده ای مانند کربوهیدرات ها , چربی ها و پروتئین ها تجزیه میکنند. سپس این مواد میتوانند در خون ما جذب شوند و بدن انسان میتواند از آنها برای انرژی , رشد و ترمیم استفاده کند.
هضم غذا
هضم با حرکت غذا از طریق دستگاه گوارش کار میکند. هضم غذا از دهان با جویدن شروع میشود و به روده کوچک ختم میشود . همانطور که غذا از دستگاه گوارش عبور میکند با شیره های گوارشی مخلوط میشود و باعث میشود که مولکول های بزرگ غذا به مولکول های کوچکتر تجزیه شوند.
از دهان تا معده
دهان ابتدای دستگاه گوارش است. در واقع، هضم غذا قبل از خوردن اولین لقمه غذا از اینجا شروع می شود. بوی غذا غدد بزاقی شما را تحریک می کند و دهان شما را آب می کند. وقتی واقعا غذا را می چشید، بزاق دهان افزایش می یابد.
هنگامی که جویدن را شروع می کنید، فرآیندهای دیگری وارد عمل می شوند. بزاق بیشتری تولید می شود. حاوی موادی از جمله آنزیم‌هایی است که فرآیند تجزیه غذا را آغاز میکنند.
حلق (گلو) ناحیه انتقال غذا از دهان به مری است. از حلق دو مسیر وجود دارد که لقمه غذایی می تواند طی کند، از جمله:
مسیر اشتباه، که از نای به ریه ها می رود.
مسیر صحیح به مری و سپس معده.
هنگامی که غذا وارد مری می شود، غذا به سمت پایین مری و به معده ما منتقل می شود. . مری یک لوله عضلانی است که به صورت هماهنگ (پریستالسیس) منقبض می شود تا غذا را به سمت پایین به سمت معده حرکت دهد. در حالی که ماهیچه‌های پشت محصول غذایی منقبض میشوند، ماهیچه‌های جلوی غذا شل میشوند و باعث حرکت رو به جلو غذا میشوند.
غذا مدتی در معده باقی می ماند تا به خوبی با شیرۀ گوارشی معده ترکیب شود. این شیره را یاخته های پوششی معده ترشح می کنند. شیره گوارشی معده آنزیم و اسید دارد. این دو ماده به گوارش مواد غذایی کمک می کنند. وقتی ماهیچه های دیواره معده منقبض می شوند، غذا نرم تر و با شیره گوارشی مخلوط می شود. غذای گوارش شده معده را ترک می کند و واردروده باریک می شود.
روده باریک جایی است که مقادیر زیادی مواد مغذی و مواد معدنی همراه با آب جذب می شود. شیره های گوارشی ترشح می کند که به هضم و جذب غذا کمک می کند. آنزایم ها از لوزالمعده و کیسه صفرا به روده کوچک منتقل می شود که به روند هضم کمک می کند.
پس از روده کوچک، مواد زائد باقیمانده از دستگاه گوارش فوقانی (دستگاه گوارش فوقانی) که از همه چیز بالای روده بزرگ تشکیل شده است خارج می شود و به روده بزرگ یا کولون (ابتدای دستگاه گوارش تحتانی) حرکت می کند.
نوت: کیم, یک توده نیمه مایع غلیظ از مواد غذایی نیمه هضم شده و ترشحات گوارشی است که در معده و روده در طول هضم تشکیل می شود.
در اینجا مانند بسیاری از بخش‌های دیگر لوله گوارش، مواد زائد توسط پریستالسیس به امتداد حرکت میکنند. با عبور مواد زائد از روده بزرگ، آب جذب شده و مدفوع تشکیل می شود.
جذب غذا
جذب فرآیندی است که طی آن محصولات هضم توسط خون جذب میشوند تا به بقیه بدن برسند. در طی جذب , محصولات هضم شده از طریق غشای مخاطی به خون یا لنف منتقل میشوند.
کبد: کبد برای هضم و دفع چربی ها صفرا تولید می کند. علاوه بر این، مواد مغذی در کبد ذخیره می شوند و سموم و مواد شیمیایی توسط کبد فیلتر می شوند.
پس از مشاهده تدریس درسنامه در این فیلم آموزشی , سوالات درس 13 علوم هفتم را نیز میتوانید مشاهده نمایید.
جزوه علوم هفتم بخش5،فصل 14(گردش مواد) (5 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش پنجم فصل چهاردهم گردش مواد – قسمت چهارم
علوم هفتم درس 14
این فصل از علوم در مورد گردش مواد در بدن است.
دستگاه گردش مواد را بنام دستگاه گردش خون نیز یاد میکنند. دستگاه گردش خون مواد مغذی و اوکسیژن را به تمام سلول های بدن می رساند. این دستگاه شامل قلب و عروق خونی است که در تمام بدن جریان دارند. شریان ها خون را از قلب دور میکنند. و ورید ها آن را به قلب برمیگردانند.
قلب
قلب یک پمپ ماهیچه ای و تو خالی است که معمولا 60 تا 100 بار در دقیقه می تپد. با هر ضربان قلب , قلب خون را به سراسر بدن ما می فرستد و اکسیژن را به هر سلولی میرساند. پس از تحویل اوکسیژن , خون دوباره به قلب باز میگردد.
سپس قلب خون را به ریه ها میفرستد تا اکسیژن بیشتری دریافت کند یعنی تصفیه شود و برای پمپ بعدی استفاده شود.
رگ های بدن
رگ های خونی , خون را در سراسر بدن به گردش در می آورند. آنها به رساندن اکسیژن به اندام ها و بافت های حیاتی و همچنین حذف مواد زائد کمک می کنند. سه نوع رگ خونی وجود دارد:
سرخ رگ و سیاه رگ و مویرگ ها
سرخرگ ها خون را از قلب دور میکنند و سیاهرگ ها خون را به سمت قلب باز میگرداند. به استثنای رگ های خونی ریوی , سرخرگ ها خون اکسیژن دار را حمل میکنند و سیاهرگ ها خون بدون اکسیژن را حمل میکنند. سرخرگ ها دارای دیواره های ضخیم با بافت ماهیچه ای هستند. سیاهرگ ها دیواره های نازک تری دارند و از دریچه هایی برای حفظ جریان خون استفاده میکنند.
مویرگ ها، کوچکترین رگ های خونی هستند، که سرخرگ ها و سیاهرگ ها را به هم متصل می کنند.
گردش عمومی وششی خون
گردش خون سیستمیک به بخشی از دستگاه قلبی عروقی گفته می شود که خون اکسیژن دار را از قلب به بدن می رساند و خون بدون اکسیژن را به قلب بر می گرداند.
سیاهرگ ها خون فقیر از اکسیژن را از بدن جمع کرده و به سمت راست(دهلیز راست) قلب می برند.این خون اکسیژن کمتری دارد از آنجا به بطن راست میرود. سرخرگ های ریوی همین خون را به ریه ها می برند و در آنجا اکسیژن دریافت می کنند.
سیاهرگ های ریوی خون غنی از اکسیژن را از ریه به سمت چپ(دهلیز چپ) قلب انتقال می دهند. خون تصفیه شده از دهلیز چپ وارد بطن چپ میشود.
آئورت (سرخرگ اصلی در بدن ما) خون را از بطن چپ قلب ما به بقیه بدن از طریق شاخه های بسیاری از سرخرگ ها حمل می کند.
خون چیست؟
خون مایع تخصصی بدن است که دائماً در سراسر بدن جریان دارد. کارهای زیادی برای حفظ عملکرد بدن انجام می دهد، مانند حمل اکسیژن در سراسر بدن.
خون بیشتر مایع است اما حاوی سلول ها و پروتئین هایی است که به معنای واقعی کلمه آن را غلیظ تر از آب می کند.
خون چهار قسمت دارد: گلبول های قرمز، گلبول های سفید، پلاکت ها و پلاسما. هر قسمت وظایف خاص و مهمی دارد، از حمل اکسیژن گرفته تا حمل مواد زائد.
خون با انتقال مواد، بین دستگاه های متفاوت بدن ارتباط برقرار می کند. همچنین در ایمنی و تنظیم دمای بدن نقش اساسی دارد.
یاخته های خونی
در جدول زیر انواع یاخته های خونی و عملکرد آنان بیان شده است.
پس از مشاهده تدریس درسنامه در این فیلم آموزشی علوم هفتم سوالات فصل 14 را نیز میتوانید مشاهده نمایید.
جزوه علوم هفتم بخش5،فصل 15(تبادل با محیط) (5 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش پنجم فصل پانزدهم تبادل با محیط – قسمت پنجم
علوم هفتم فصل 15
علوم هفتم درس 15 در مورد تبادل با محیط است.
دستگاه تنفس
دستگاه تنفسی اکسیژن را از هوایی که تنفس میکنیم میگیرد و دی اکسید کربن ناخواسته را دفع میکند. ارگان اصلی دستگاه تنفسی ریه است. سایر اندام های تنفسی عبارت اند از: بینی , نای و ماهیچه های تنفسی (دیافراگم و عضلات بین دنده ای ) میباشند.
هوای دمی
استنشاق ( هوای دمی ) بخشی از تنفس است که در آن هوا با ایجاد فشار منفی با انقباض عضلات تنفسی و دیافراگم وارد ریه ها می شود.
هوای باز دمی
بازدم بخشی از تنفس است که در آن هوا با شل شدن عضلات تنفسی از ریه ها خارج می شود.
انتقال گاز ها
در طی تبادل گاز، اکسیژن از ریه ها به جریان خون حرکت می کند. در همان زمان دی اکسید کربن از خون به ریه ها می رسد. این اتفاق در ریه ها بین آلوئول ها و شبکه ای از رگ های خونی ریز به نام مویرگ ها که در دیواره آلوئول ها قرار دارند اتفاق می افتد.
در اینجا گلبول های قرمز را می بینید که از طریق مویرگ ها حرکت می کنند. دیواره آلوئول ها با مویرگ ها غشایی مشترک دارند. اینقدر به هم نزدیک هستند.
این اجازه می دهد تا اکسیژن و دی اکسید کربن بین سیستم تنفسی و جریان خون پخش شود یا آزادانه حرکت کند.
مولکول‌های اکسیژن به گلبول‌های قرمز متصل میشوند که به قلب بازمی‌گردند. در همان زمان، مولکول های دی اکسید کربن موجود در آلوئول ها دفعه بعد که شخص بازدم می کند از بدن خارج می شود.
تبادل گاز به بدن اجازه می دهد تا اکسیژن را دوباره پر کند و دی اکسید کربن را از بین ببرد. انجام هر دو برای بقا ضروری است.
دستگاه دفع ادرار
عملکرد این دستگاه فیلتر کردن خون و تولید ادرار به عنوان یک محصول جانبی اضافه است. اندام های دستگاه ادراری شامل کلیه ها , لگن کلیه , حالب ها , مثانه و مجرای ادرار است.
کلیه چیست؟
کلیه ها بخشی از سیستم ادراری هستند , که دو اندام لوبیایی شکل بوده و در پشت شکم قرار دارند , و وظیفه اصلی آنها فیلتر کردن خون میباشد.
کلیه ها همچنین به تعادل مایعات بدن (عمدتا آب) و الکترولیت ها کمک می کنند. الکترولیت ها مواد معدنی ضروری هستند که شامل سدیم و پتاسیم هستند.
خون از طریق یک رگ خونی بزرگ به نام سرخرگ کلیوی به کلیه های جریان می یابد. رگ های خونی ریز در کلیه خون را فیلتر می کنند. خون فیلتر شده از طریق یک رگ خونی بزرگ به نام سیاهرگ کلیوی به جریان خون باز می گردد.
پس از مشاهده تدریس درسنامه در این فیلم آموزشی علوم هفتم سوالات درس 15 را نیز میتوانید مشاهده نمایید.