پلی لیست علوم تجربی پایه نهم - فصل 6
جزوه علوم تجربی پایه نهم فصل 6 (20 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم تجربی پایه نهم درس ششم – قسمت اول
علوم نهم فصل 6
فصل ششم علوم نهم در مورد؛ زمین ساخت ورقه ای میباشد. و مباحث : قاره های متحرک , زمین ساخت ورقه ای , فرضیه گسترش بستر اوقیانوس ها , حرکت ورقه ای سنگ کره و پیامد حرکت ورقه ای سنگ کره ها را شامل گردیده است.
قاره های متحرک
رانش قاره یکی از اولین راه هایی را که زمین شناسان تصور می کردند قاره ها در طول زمان حرکت می کنند را توصیف می کند. امروزه علم تکتونیک صفحه ای جایگزین نظریه رانش قاره شده است.
نظریه رانش قاره بیشتر با دانشمند آلفرد وگنر مرتبط است. در اوایل قرن بیستم، وگنر مقالهای منتشر کرد که در آن نظریهاش را توضیح میداد که خشکیهای قارهای در سرتاسر زمین «در حال حرکت» هستند، گاهی اوقات در اقیانوسها و به داخل یکدیگر شخم میزنند. او این حرکت را رانش قاره ای نامید.
پانگه آ
وگنر متقاعد شده بود که تمام قاره های زمین زمانی بخشی از یک خشکی عظیم و منفرد به نام پانگه آ بودند.
وگنر که بهعنوان ستارهشناس آموزش دیده بود، از زیستشناسی، گیاهشناسی و زمینشناسی برای توصیف پانگهآ و رانش قاره استفاده کرد. به عنوان مثال، فسیلهای خزنده باستانی مزوسوروس فقط در جنوب آفریقا و آمریکای جنوبی یافت میشوند. Mesosaurus، خزنده آب شیرین تنها یک متر (۳.۳ فوت) طول دارد، نمی تواند اقیانوس اطلس را شنا کند. وجود مزوسوروس حاکی از یک زیستگاه واحد با دریاچه ها و رودخانه های فراوان است.
وگنر همچنین فسیل های گیاهی مجمع الجزایر منجمد قطب شمال در سوالبارد، نروژ را مورد مطالعه قرار داد. این گیاهان نمونه های مقاومی نبودند که برای زنده ماندن در آب و هوای قطب شمال سازگار شده بودند. این فسیلها از گیاهان گرمسیری بودند که با محیطی بسیار گرمتر و مرطوبتر سازگار شدهاند. وجود این فسیل ها نشان می دهد که سوالبارد زمانی آب و هوای گرمسیری داشته است.
در نهایت، وگنر چینه شناسی سنگ ها و رشته کوه های مختلف را مورد مطالعه قرار داد. سواحل شرقی آمریکای جنوبی و سواحل غربی آفریقا به نظر می رسد مانند تکه های یک پازل در کنار هم قرار می گیرند، و وگنر متوجه شد که لایه های سنگی آنها به همان وضوح “مناسب” هستند. آمریکای جنوبی و آفریقا تنها قاره هایی با زمین شناسی مشابه نبودند. وگنر کشف کرد که کوه های آپالاچی در شرق ایالات متحده، به عنوان مثال، از نظر زمین شناسی با کوه های کالدونین اسکاتلند مرتبط هستند.
پانگه آ حدود 240 میلیون سال پیش وجود داشته است. حدود 200 میلیون سال پیش، این ابرقاره شروع به تجزیه شدن کرد. طی میلیون ها سال، پانگه آ به قطعاتی تقسیم شد که از یکدیگر دور شدند. این قطعات به آرامی موقعیت خود را به عنوان قاره ای که امروز می شناسیم به دست گرفتند.
امروزه دانشمندان فکر می کنند که چندین ابرقاره مانند پانگه آ در طول عمر زمین شکل گرفته و شکسته شده اند. اینها شامل پانوتیا (Pannotia) که حدود 600 میلیون سال پیش شکل گرفت و رودینیا (Rodinia) که بیش از یک میلیارد سال پیش وجود داشت، می شود.
جزوه علوم تجربی پایه نهم فصل 6 (20 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم تجربی پایه نهم درس ششم – قسمت دوم
علوم نهم زمین ساخت ورقه ای
برای شناخت این تئوری اول باید تقسیم بندی طبقات زمین را بدانیم. زمین را به دو صورت میتوان طبقه بندی کرد : مکانیکی و شیمیایی
از لحاظ مکانیکی لایه های زمین عبارت اند از: سنگ کره lithosphere , سست کره Asthenosphere , گوشته مزوسفری Mesospheric Mantle , هسته خارجی و هسته داخلی میباشد.
اگر زمین را از لحاظ شیمیایی تقسیم بندی نماییم , این لایه ها عبارت اند از: پوسته , گوشته ( گوشته بالایی و گوشته پایینی ) هسته ( هسته بیرونی و هسته درونی)
تکتونیک صفحه ای نظریه ای است که حرکت صفحات تکتونیکی زمین را بر روی سطح زمین توصیف می کند. زمین از یک پوسته بیرونی نازک از سنگ جامد (پوسته)، یک لایه چسبناک ضخیم (جبه)، یک هسته بیرونی مایع و یک هسته داخلی جامد تشکیل شده است.
تکتونیک صفحه ای (زمین ساخت ورقه ای) یک نظریه علمی است که توضیح می دهد که چگونه شکل های زمین اصلی در نتیجه حرکات زیرزمینی زمین ایجاد می شوند. این نظریه که در دهه 1960 قوام یافت، علوم زمین را با توضیح بسیاری از پدیده ها، از جمله رویدادهای ساختمان کوه، آتشفشان ها و زلزله، متحول کرد.
در تکتونیک صفحهای، بیرونیترین لایه زمین یا لیتوسفر – که از پوسته و گوشته بالایی تشکیل شده است – به صفحات سنگی بزرگ شکسته میشود. این صفحات بر روی یک لایه سنگی تا حدی مذاب به نام استنوسفر قرار دارند. به دلیل جابجایی استنوسفر و لیتوسفر، صفحات نسبت به یکدیگر با سرعت های متفاوتی از دو تا 15 سانتی متر (یک تا شش اینچ) در سال حرکت می کنند. این برهمکنش صفحات تکتونیکی مسئول بسیاری از تشکیلات زمین شناسی مختلف مانند رشته کوه هیمالیا در آسیا، شکاف شرق آفریقا و گسل سن آندریاس در کالیفرنیا، ایالات متحده است.
سنگ کره چیست؟
سنگ کره ( لیتوسفیر ) پوسته جامد یا لایه سخت بالایی زمین است. از سنگ ها و کانی ها تشکیل شده است. توسط لایه نازکی از خاک پوشانده شده است. سطحی نا منظم با اشکال مختلف زمین مانند کوه , فلات , کویر , دشت , دره و غیره میباشد.
سست کره چیست؟
سست کره ( استنوسفر ) یک لایع نیمه مایع است که در قسمت بالایی گوشته زمین و در زیر لیتوسفیر قرار دارد. نقش مهمی در تکتونیک صفحه ای ایفا میکند , زیرا ماهیت نیمه مذاب و شکل پذیر آن امکان حرکت صفحات تکتونیکی بالای آن را فراهم میکند.
مهمترین پیامد های که در اثر حرکت ورقه های سنگ کره ایجاد میشود عبارت اند از: زمین لرزه ها , آتش فشان ها , کوه سازی , و گودال های عمیق اوقیانوسی میباشد.
چین خوردگی چیست علوم نهم
چینخوردگیهای زمینشناسی لایههایی از سنگ هستند که در اثر تغییر شکل, شکلپذیر منحنی یا خمیده میشوند. چینخوردگیها معمولاً توسط نیروهای فشاری در عمق ایجاد میشوند، جایی که دماهای داغتر و فشارهای محدودتر اجازه میدهند تا تغییر شکل شکلپذیر رخ دهد.
چین ها با جهت محورها، صفحات محوری و اندام هایشان توصیف می شوند. صفحه ای که چین را به دو نیمه تقسیم می کند به عنوان صفحه محوری شناخته می شود. محور چین خطی است که در امتداد آن خمش اتفاق می افتد و جایی است که صفحه محوری لایه های چین خورده را قطع می کند. خط لولا از خط بیشترین خم شدن در یک چین پیروی می کند. دو طرف چین، اندام چین هستند.
