پلی لیست علوم تجربی پایه نهم - فصل 4 (حرکت چیست)
جزوه علوم تجربی پایه نهم فصل 4 (20 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم تجربی نهم درس چهارم – قسمت اول
علوم نهم بخش فیزیک
علوم نهم درس 4
فصل چهار علوم پایه نهم در مورد حرکت است. و شامل مباحث : حرکت در همه جا و همه چیز , مسافت و جابه جایی , تندی متوسط , سرعت متوسط و تندی لحظه ای میباشد.
علوم نهم حرکت چیست
حرکت چیست علوم نهم
حرکت عبارت از تغییر موقعیت یک جسم نسبت به محیط اطرافش در یک بازه زمانی معین میباشد.
علوم نهم فصل 4
مسافت و جابه جایی چیست؟
مسافت به کل مسیری اطلاق میشود که یک جسم در حین حرکت از یک نقطه به نقطه دیگر طی میکند. این یک کمیت اسکالر است، به این معنی که جهت حرکت جسم را در نظر نمی گیرد. واحد SI آن متر (m) است، اما با مایل، سانتی متر و کیلومتر نیز بیان می شود. به عنوان مثال، یوزپلنگی که از نقطه A به نقطه B حرکت می کند 20 متر را پوشش می دهد. مقدار 20 متر به کل مسیر طی شده توسط یوزپلنگ اشاره دارد.
علوم نهم حرکت
تدریس علوم نهم فصل 4
جابجایی کوتاه ترین مسیری را که یک جسم از موقعیت اولیه تا نهایی طی می کند، را گویند. برخلاف مسافت، جهت خاص جسم را در نظر می گیرد. بنابراین به آن کمیت برداری می گویند. واحد SI آن نیز متر (m) است. این مثال را در نظر بگیرید: یک یوزپلنگ در حالی که به سمت شمال حرکت می کند، 20 متر از نقطه A تا نقطه B را می پوشاند. یعنی جابجایی یوزپلنگ 20 متر شمالی است. همچنین امکان جابجایی صفر وجود دارد، در صورتی که در این حالت یوزپلنگ 20 متر را طی کرد اما به موقعیت اولیه خود باز برگردد.
بطور فشرده و مختصر بیان نموده میتوانیم که:
مسافت , به فاصله ای گفته میشود که بین دو نقطه یا مکان وجود دارد. مسافت طول مسیری است که یک جسم طی میکند , در حالی که جابه جایی به سادگی : فاصله بین جایی که جسم شروع شده و جایی که به پایان رسیده , میباشد. برای محاسبه مسافت جهت مد نظر نمیباشد ولی برای محاسبه جا به جایی , جهت در نظر گرفته میشود.
تندی , سرعت و شتاب
تندی متوسط
از بین این سه اصطلاح، تعریف تندی در فیزیک نزدیکترین تعریف به درک افراد عادی از آن است. تندی به عنوان فاصله ای که توسط یک جسم یا ذره در یک دوره زمانی خاص حرکت می کند تعریف می شود. فرمول نسبتاً ساده است:
تندی متوسط= مسافت طی شده / زمان صرف شده
واحد: m/s
رایج ترین تندی که با آن مواجه خواهید شد، تندی نور است. تندی نور در خلاء 299792 کیلومتر بر ثانیه ثابت است. این باعث میشود که تندی نور یا مقدار مسافتی که در یک زمان ثابت طی میکند، مبنای خوبی برای تعریف اصطلاحات دیگر باشد. به عنوان مثال، متر به عنوان مسافت طی شده توسط نور در ثانیه تعریف می شود.
حل مسئله تندی متوسط علوم نهم
تندی متوسط خودتان را هنگام رفتن از خانه به مدرسه حساب کنید. اگر با پای پیاده این فاصله را طی می کنید تعداد قدم های خود را از خانه تا مدرسه بشمارید. طول هر قدم را حدود 0/4متر بگیرید. اگر با خودرو این فاصله را می پیمایید مسافت طی شده را از روی کیلومتر شمار خودرو بخوانید. در هر دو حالت زمان طی مسافت را به کمک ساعت یا زمان سنج اندازه بگیرید.
حل نمونه سوال فصل 4 علوم نهم
ص 43 علوم نهم
رکورد جهانی دوی 100 متر مردان، ثانیه و در اختیار اوسین بولت دونده جامائیکایی است که در سال 2009 به نام خود ثبت کرده است. تندی متوسط این قهرمان جهانی را حساب کنید. مفهوم فیزیکی عدد به دست آمده را توضیح دهید.
حل صفحه 43 علوم نهم
2 – کیلومتر بر ساعت (km/h) یکی دیگر از یکاهای تندی است که معمولاً برای وسایل نقلیه موتوری به کار میرود. با توجه به اینکه هر کیلومتر برابر1000m و هر ساعت برابر 3600s است، نشان دهید یکاهای km/h و m/s به صورت روبه رو به یکدیگر تبدیل میشوند.
پاسخ:
۳) شکل زیر نقشه جزیره ابوموسی را واقع در خلیج فارس نشان میدهد. فاصله بین مسجد جامع و مسجد خلیج فارس در این جزیره حدود 3/4 کیلومتر است. اگر 6 دقیقه طول بکشد تا شخصی با خودرو از مسجد جامع به مسجد خلیج فارس برود، تندی متوسط خودروی وی را برحسب متر بر ثانیه به دست آورید.
– تندی متوسط هر یک از متحرکها را با توجه به دادههای جدول زیر حساب کنید.
جزوه علوم تجربی پایه نهم فصل 4 (20 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم تجربی نهم درس چهارم – قسمت دوم
سرعت متوسط
برای تعریف سرعت، باید اصطلاحی به نام جابجایی را درک کنیم. جابجایی یک جسم تغییر موقعیت را نسبت به یک نقطه اولیه نشان می دهد. برای مثال، مردی را در نظر بگیرید که در امتداد جاده ای مستقیم رو به شرق قدم می زند. در نظر بگیرید که او 20 متر به سمت شرق راه برود، سپس به عقب برگردد و 15 متر به سمت غرب راه برود. در حالی که او در مجموع 35 متر سفر کرده است، اما تنها 5 متر با نقطه شروع اولیه خود فاصله دارد. بنابراین، جابجایی او 5 متر است.
با در نظر گرفتن این موضوع، فرمول سرعت متوسط به شرح زیر است:
زمان مصرف شده / جابجایی = سرعت متوسط
واحد: m/s
برای بهتر نشان دادن تفاوت بین تندی و سرعت، مرد مورد بالا را دوباره در نظر بگیرید و فرض کنید که سفر او در مجموع 100 ثانیه طول کشیده است. تندی او 
در حالی که سرعت او 
خواهد بود.
حل مسئله سرعت متوسط علوم نهم
طول جاده شهر کوهستانی بروجن از شهر تاریخی اصفهان حدود ۱۱۲ کیلومتر و فاصله مستقیم آنها ۸۴ کیلومتر است. اگر خودرویی فاصله بین دو شهر را در مدت ۷۰ دقیقه طی کند، تندی متوسط و سرعت متوسط اتومبیل برحسب متر بر ثانیه و همچنین کیلومتر بر ساعت چقدر است؟ (لازم است توجه شود که به دلایل مختلفی از قبیل موانع طبیعی و هزینه احداث جاده، معمولا جاده بین دو شهر به صورت مسیر مستقیم نیست).
خود را بیازمایید صفحه 46 علوم نهم
خود را بیازمایید صفحه 48 علوم نهم
شتاب متوسط
سرعت و شتاب مفاهیمی در هم تنیده هستند. شتاب اندازه گیری است که نشان دهنده نرخ تغییر سرعت یک جسم است. شتاب منفی اغلب به عنوان کاهش سرعت شناخته می شود، اما برای سادگی، برای بحث در مورد مفهوم، به اصطلاح شتاب می پردازیم. دو نوع اصلی شتاب وجود دارد: شتاب متوسط و شتاب لحظه ای.
شتاب متوسط با رابطه زیر تعریف می شود:
زمان مصرف شده / تغییر در سرعت = شتاب متوسط
واحد: 
حل مسئله شتاب متوسط علوم نهم
1 – موتور سواری در مسیر مستقیم از حال سکون شروع به حرکت میکند و پس از ۶ ثانیه سرعت آن به ۵۴ کیلومتر بر ساعت به طرف شمال شرق میرسد. شتاب متوسط موتور سوار را پیدا کنید.
ص 50 علوم نهم
خود را بیازمایید صفحه 50 علوم نهم
2 – شکل زیر، دوندهای را نشان میدهد که سرعت آن در شروع حرکت و ۲۰ دقیقه پس از آن داده شده است. شتاب متوسط دونده را حساب کنید.
شتاب لحظه ای
شتاب لحظه ای شتاب جسم در یک لحظه گسسته در زمان است و با گرفتن مشتق تابع سرعت می توان آن را یافت. به عبارت دیگر، شتاب لحظه ای یا به سادگی شتاب، نرخ تغییر سرعت نسبت به زمان است.
تندی، سرعت و شتاب همه اندازه گیری هایی هستند که با سرعت حرکت یک جسم سروکار دارند، اما اکنون می دانید که آنها چیزهای بسیار متفاوتی را توصیف می کنند.
نتیجه گیری
هر سه اصطلاح را می توان چنین تعریف کرد:
تندی نرخ تغییر مسافت است که نشان دهنده میزان مسافت طی شده در یک زمان خاص است.
سرعت، نرخ تغییر جابجایی است که نشان دهنده تغییر فاصله در یک جهت خاص نسبت به زمان است.
و شتاب نرخ تغییر سرعت در واحد زمان است.
تندی لحظه ای
تندی لحظه ای یک جسم در حال حرکت، تندی حرکت جسم در هر لحظه از زمان است.
چگونه تندی لحظه ای را پیدا می کنید؟
تندی لحظه ای یک جسم را می توان با تقسیم مسافت کوتاه طی شده توسط آن در یک بازه زمانی کوتاه دریافت نمود. به عنوان مثال، اگر خودرویی 7 متر را در 0.5 ثانیه طی کند، تندی لحظه ای آن متر بر ثانیه است.
سرعت لحظه ای
سرعت لحظه ای جسم،تندی لحظه ای جسم به اضافه جهت حرکت آن در آن لحظه است.