پلی لیست علوم تجربی پایه هفتم(بخش دوم:مواد در زندگی ما)
جزوه علوم هفتم بخش2،فصل3(اتم ها؛الفبای مواد) (8 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش دوم فصل سوم اتم ها؛الفبای مواد – قسمت اول
فصل سوم علوم هفتم
درس 3 علوم هفتم در مورد اتم ها ( الفبای مواد ) میباشد.
اتم چیست؟
اتم‌ها، کوچکترین واحدهای سازنده مواد هستند که خواص شیمیایی و فیزیکی آنها را تعیین میکنند. درک ساختار و ویژگی‌های اتم‌ها نه تنها به ما کمک میکند تا دنیای اطراف خود را بهتر بشناسیم، بلکه اساس علم شیمی و فیزیک را نیز تشکیل می‌دهد.
یک اتم دارای یک هسته مرکزی است که توسط یک یا چند الکترون با بار منفی احاطه شده است. هسته دارای بار مثبت است و حاوی یک یا چند ذره نسبتا سنگین است که به نام پروتون و نوترون یاد میشوند.اتم ها کنار همدیگر قرار میگیرند و ماده را میسازند. هر ماده از یک یا چند نوع اتم تشکیل شده است.
گلوله های کروی؛ مدلی برای نمایش ترکیب ها، عنصرها و اتم ها
بعضی از موادی که در زنده گی روزمره از آنها استفاده میکنیم از یک اتم ساخته شده اند. مثل سیم های مسی که فقط از اتم های مس ساخته شده است.ولی بقیه مواد های طبیعی و مصنوعی مورد استفاده در زنده گی روزمره ما از قبیل خوراکی , پوشاک , دارو , چوب و… از چند نوع اتم تشکیل شده اند. مثلا آب از دو نوع اتم ( هیدروژن و اوکسیژن ) تشکیل شده است.این واحد های سازنده کوچک را مولکول میگویند.
مولکول چیست؟
مولکول مجموعه دو یا چند اتم را گویند که توسط پیوند های شیمیایی با هم اتصال یافته اند. مولکول کوچکترین واحد یک ماده میباشد که ترکیب و خواص آن ماده را حفظ میکند. مولکول ها اساس شیمی را تشکیل می دهند.
مثلا: یک مولکول آب
در علوم هفتم درس 3 مبحث مهم عنصر و انواع آنرا نیز مورد مطالعه قرار خواهید داد.
علوم هفتم عنصر چیست
عنصر ماده خالصی است که با هیچ وسیله فیزیکی یا شیمیایی به مواد ساده‌تر تجزیه نمی‌شود. یک عنصر از اتم های مشابه تشکیل شده است, مثلا عنصر کربن .
عناصر به فلزات، نافلزات و ترکیبی طبقه بندی می شوند.
عنصر فلزی
عنصر فلزی عنصری است که یون های مثبت تشکیل می دهد و دارای پیوندهای فلزی است.
عنصر غیر فلزی
غیر فلزات به آن دسته عناصری گفته میشوند که فاقد تمام صفات فلزات هستند.
غیر فلزات عایق خوب برای گرما و برق هستند. بیشتر عناصر غیر فلزی گاز و گاهی مایع هستند. و برخی شان در دمای اتاق جامد هستند مثل: کربن , گوگرد و فسفر.
عناصر ترکیبی
آن دسته از عناصر شیمیایی میباشد خواص فزیکی و شیمیایی آنها بین فلزات و غیر فلزات قرار میگیرد. بور، ژرمانیوم، سیلیکون، آنتیموان، آرسنیک، تلوریم و پولانیوم هفت متالوئید (عناصر ترکیبی) شناخته شده هستند.
علوم هفتم صفحه 20
با توجه به شکل های زیر به پرسش های مطرح شده، پاسخ دهید:
الف) مشخص کنید که هر یک از شکل‌ها نشان دهنده ساختار اتمی کدام یک از مواد زیر است: «عنصر فلز، عنصر نافلز و ترکیب»
پاسخ
شکل (۱): عنصر نافلز
شکل (۲): ترکیب
شکل (۳): عنصر فلز
ب) یک تعریف مناسب برای ترکیب ارائه کنید.
پاسخ: ماده‌ای که از پیوند دو یا چند نوع اتم به وجود می‌آید، ترکیب نام دارد.
۲- پیش‌بینی کنید موادی که مصرف میکنیم یا با آنها سروکار داریم، عنصرند یا ترکیب. برای پیش‌بینی خود دلیل بیاورید.
پاسخ: موادی که ما مصرف میکنیم بیشتر آنها ترکیب هستند چون هزاران ترکیب و حدود 110 عنصر وجود دارد. بنابراین، ترکیبات بیش از عناصر وجود دارد. و این عناصر به راحتی با همدیگر پیوند تشکیل داده و ترکیب ها را میسازند.
مبحث مهم دیگری که در علوم هفتم فصل 3 با آن آشنا میشوید ترکیب میباشد.
ترکیب چیست
زمانیکه دو عنصر یا بیشتر با یکدیگر به طور شیمیایی و با نسبت جرمی مشخصی ترکیب شوند، فرآورده حاصل را به عنوان «ترکیب» (Compound) یاد میکنند, زمانیکه دو تا عنصر با هم یکجا میشوند یک ماده جدید با خواص جدید را میسازند.مثلا آب یک نوع ترکیب است که از یکجا شدن دو عنصر گازی اکسیژن و هیدروژن بوجود میاید و ماده جدید یعنی آب را با حالت مایع میسازند.
چند ترکیب نام ببرید علوم هفتم
آب، نمک خوراکی، الکل، اسید استیک، اسید سولفوریک، آمونیاک، متان، اکسید نیتروژن، مونوکسید کربن و دی اکسید کربن نمونه هایی از ترکیبات میتواند باشد.
آیا اتم ها از ذره های ریزتری ساخته شده اند؟
ما قبلا گفتیم که اتم ها به تعداد معین ذرات تشکیل دهنده ماده میباشد. اتم ها نیز از ذره های متفاوت و کوچک تری به نام الکترون، پروتون و نوترون ساخته شده اند. تعداد الکترون ها، پروتون ها و نوترون ها در اتم های متفاوت یکسان نیست.
حجم کمتر یا بیشتر؟
مواد به سه حالت جامد و مایع و گاز پیدا میشود. جامدات دارای شکل و حجم مشخص و معین است. مایعات دارای حجم معین و شکل نا مشخص است که شکل ظرف ریخته شده در آن را میگیرد. در گازات حجم و شکل هر دو نامعین و نامشخص است.گازها در مقایسه با جامدات و مایعات حجم بیشتری دارند.
نکته: به دلیل قرار گیری شل اتم ها در مایعات و گازها، این هر دو حالت ماده شکل خاصی ندارند و شکل ظرف به خود می گیرند.
مدل ذرات توضیح می دهد که چرا 1 کیلوگرم گاز حجمی بسیار بزرگتر از 1 کیلوگرم ماده جامد دارد. این به این دلیل است که بین ذرات یک گاز فضای خالی وجود دارد، در حالی که در یک ماده جامد، آنها به شدت در کنار هم قرار دارند. پس به دلیل فضای خالی و فاصله بین ذرات گازات میتوان تا اندازه آن را متراکم کرد و حجمش را کاهش داد.
سوالات درس 3 علوم هفتم
در این فیلم آموزشی علوم هفتم فصل سوم استاد بنیاد آموزش ملی پس از تدریس درسنامه , سوالات درس سوم علوم هفتم با تشریح و توضیح کامل حل نموده است.
جزوه علوم هفتم بخش2،فصل4(مواد پیرامون ما) (8 صفحه)دانلود
فیلم و جزوه طول سال علوم هفتم بخش دوم فصل چهارم مواد پیرامون ما – قسمت دوم
علوم هفتم فصل 4
مواد مورد استفاده به دو دسته تقسیم میشوند:
1 – مواد طبیعی
2 – مواد مصنوعی
1 – مواد طبیعی : مواد طبیعی آنهایی هستند که در طبیعت یافت می شوند و توسط انسان ساخته نشده اند، مانند گیاهان، سنگ ها و آب.
2 – مواد مصنوعی : مواد مصنوعی ساخته دست بشر هستند و در طبیعت یافت نمی شوند. مواد مصنوعی با انجام فعالیت های فیزیکی و شیمیایی در مواد طبیعی بدست می آیند. به عنوان مثال، فولاد یک فلز مصنوعی قوی است که از مخلوط کردن آهن و کربن طبیعی ساخته می شود.
مبحث مهم دیگری که در علوم هفتم درس 4 برای دانش آموزان آورده شده است , ویژگی های مواد میباشد.
ویژگی های مواد
خواص مکانیکی چگونگی واکنش یک ماده به بارها یا نیروها را توصیف می کند. این ویژگی ها ثابت نیستند. آنها بر اساس دما و سایر عوامل خارجی تغییر می کنند. مانند:استحکام، انعطاف پذیری یا انعطاف ناپذیر، سختی یا نرمی، مقاومت در برابر ضربه ( چکش خوار ) یا شکننده,جاذب آب یا ضد آب و …
انعطاف پذیری چیست؟
انعطاف‌پذیری یک ماده به میزان خم شدن آن هنگام اعمال بار یا نیرو و همچنین توانایی آن برای بازگشت به شکل اولیه خود پس از خم شدن اشاره دارد.
مثال: در اینجا یک توته رابر را با وارد کردن نیرو خم میکنیم , و پس از حذف نیرو دوباره به شکل اولیه خود بر میگردد, یعنی این ماده انعطاف پذیری دارد.
استحکامیت
استحکامیت را میتوان به روش‌های مختلفی اندازه‌گیری کرد، اما به طور کلی نشان‌دهنده میزان نیرویی است که یک جسم میتواند بدون خم شدن یا شکستن تحمل کند.
ویژگی های فلزات
برخی از ویژگی های فلزات عبارتند از:
استحکامیت
شکل پذیری و چکش خواری
قابلیت جوشکاری
سختی
علوم هفتم صفحه 32
در جدول 1 چند وسیله , ماده سازنده , و علت انتخاب آن ها نشان داده شده است , با بررسی جدول جا های خالی را کامل کنید.
جواب صفحه 32 علوم هفتم
حل صفحه 32 علوم هفتم
برای ساخت هریک از وسایل زیر از چه موادی استفاده شده است؟ دلیل انتخاب هر ماده را بنویسید.
الف) دستاک (راکت) تنیس:
چوب و پلاستیک – چوب: چگال کم، پلاستیک: انعطاف پذیر
ب) قابلمه دسته دار:
فلز و پلاستیک – فلز: رسانایی گرمایی خوب، پلاستیک: نارسانای گرما
پ) کلاه ایمنی:
پلاستیک – چگال کم، عایق
ت) بدنه و در یخچال:
فلز و پلاستیک – فلز: استحکام بالا، پلاستیک: نارسانای گرما
ث) چرخ اتومبیل:
پلاستیک و فلز – پلاستیک: انعطاف پذیری، فلز: استحکام
آلیاژ چیست؟
آلیاژ عبارت از ماده است که از ترکیب دو یا چند فلز به وجود می آید. آلیاژها همچنین می توانند از ترکیب فلزات و سایر عناصر تشکیل شوند. خواص نشان داده شده توسط آلیاژها اغلب کاملاً با خواص اجزای تشکیل دهنده آنها متفاوت است.
به عنوان مثال: برنج – مخلوطی از دو فلز – مس و روی است.
مواد هوشمند چیست؟
مواد هوشمند بنام مواد پاسخگو نیز یاد میشوند، مواد طراحی‌شده‌ای هستند که دارای یک یا چند ویژگی هستند که می‌توانند به‌طور قابل توجهی توسط محرک‌های خارجی، مانند استرس، رطوبت، میدان‌های الکتریکی یا مغناطیسی، نور، دما، pH یا به‌طور قابل‌توجهی تغییر کنند. این دسته مواد پس از حذف نیرو یا فشار دوباره و بدون هیچ کمکی از سوی شما، به شکل اولیه خود بر می گردند.
مثلا : رنگدانه های ترموکرومیک, رنگدانه های ترموکرومیک در دماهای خاص تغییر رنگ می دهند.یا آلیاژ با حفظ شکل
حل سوالات درس 4 علوم هفتم را میتوانید پس از تمام شدن درسنامه در این فیلم آموزشی مشاهده نمایید.